بحران بلند مدت(بحران جهانی آب و مدیریت بحران )

منابع آب شیرین در هر کشور محدود و بهربرداری از آن دراز مدت موجب کم آبی و یا بی آبی خواهد گردید در طی دهه های آینده ی آب منبع و عامل بحران  برای حیات کشور های خشک و نیمه خشک خواهد بود تا آنجا که تنش های سیاسی بین کشور های همسایه بر سر استفاده از آب رودخانه ها و دریاچه ها و مخازن آبهای زیرزمینی بین الملل ممکن است تا سر حد جنگ هم پیش برود ضمن اینکه پروژه های آتی قطعاً با هزینه های  بالاتری مواجه و دستیابی به آن مشکل تر خواهد بود مثلاً بررسی پروژه های تامین آب حاکی از آن است که قیمت تمام شده هر متر مکعب آب برای پروژه های نسل بعد اغلب 2تا 3 برابر بالاتر از پروژه های نسل حاضر هستند از طرفی جمعیت دنیا همواره پیوسته افزایش یافته به طوری که نیاز به آب برای مصارف خانگی ، کشاورزی و صنایع زیاد می شود جمعیت جهان تا سال 2050 به حدود 2 برابر یعنی رقم 65/10 میلیارد نفر خواهد رسید که حدود 30/9 میلیارد نفر آن در کشورهای در حال توسعه ساکن می باشند .

توجه به این مهم که با بالا رفتن سطح زندگی مردم مصرف سرانه آب افزایش می یابد نیز حقیقتی گویا از روند سریع مصرف آب در آینده خواهد بود عامل مهم دیگر استفاده از مواد شیمیایی در مصارف کشاورزی است که وجود این آلاینده ها حتی در پسابهای صنعتی به طور جدی بر کیفیت آب تاثیر می گذاردو قابلیت مصرف آنها را از بین خواهد برد باید پذیرفت که آلودگی آب رودخانه ها ، دریاچه ها و منابع زیرزمینی به سادگی قابل رفع کردن نیست و حتی تکنولوژی مقرون به صرفه ای برای مقابله با آن وجود ندارد حتی در کشورهای پیشرفته صنعتی ، برای حذف آلودگیها تا به حال به راه کار قابل ملاحظه نرسیده اند بنابراین در دهه های آینده نمی توان بسیاری از منابع آب را برای مقاصد شرب مطلوب دانست نتیجتاً توجه به این امر مهم که کشور ما نیز جزئی از پیکر ه هستی بوده و به تدریج کمبود آب و افت منابع زیرزمینی برآن حادث خواهد شود نباید از نظرو برنامه ریزی دست اندرکاران  حتی برای لحظه ای فراموش گردد و شرکت های آب و فاضلاب نیز به عنوان متولی امر توزیع آب در چگونگی  و مدت زمان  رسیدن به بهران نقش اساسی و مهمی را بر عهده دارند که در بخش های آتی ، به راه کار مقابله با آن اشاره خواهد شد

بحران کوتاه مدت(مدیریت بحران در تاسیسات آبرسانی)

عموماً حادثه عبارتست از واقعه طبیعی که ناشی از فعالیت های انسانی بوده که در زمان ومکانی خاص می تواند موجب شود تمام جامعه یا بخشی از آن با خطر مواجه شده و یا از انجام وظایف عادی خود باز مانند که در شرکت های آب و فاضلاب انواع متفاوتی داشته که به اختصار به انواع آن می پردازیم :

1- ریزش چهاها 2- معیوب شدن پمپها و تاسیسات آبرسانی 3- اتفاقات در خصوص جمع آوری 4- اتفاقات در خطوط آبرسانی 5- اتفاقات شبکه توزیع 6- حوادث خطوط انتقال برق و غیره

7- جنگ و شورش اجتماعی

 حوادث طبیعی می تواند در تاسیسات آبرسانی مخرب واقع شوند عبارت اند از :

1- سیل 2- زلزله 3- طوفان 4- گردباد 5- آتش فشان 6- فرونشست زمین 7- آتش سوزی 8- انفجار 9-پیشروی آب دریا10-فرسایش

در نوع فعالیت های انسانی مدت زمان بحران کمتر از حوادث طبیعی است و با عنایت به راهکار مقابله با آن که توزیح داده خواهد شد گذر از بحران سریعتر صورت می گیرد که این گونه بحرانها را کوتاه و موقت می نامیم و اما در حوادث غیر مترقبه طبیعی مانند زلزله سیستم آبرسانی یک شهر با خطر فرو پاشی و گسسته گی اضمحلال مواجه می شود و به طور قطع مانع از ادامه کار سیستم و خروج آن به حالت پایدار می گردد این شرایط نیز شرایط بحرانی نام دارد ، بنابراین مدیریت بحران مجموعه ای سازمان یافته است که با تشکیلات سازمانی منسجم ، تجهیزات و امکانات فنی ، طرح های مطالعاتی ، برنامه های عملیاتی و نظامهای ارتباطی به منظور کسب حداکثر آمادگی برای مواجهه با شرایط بحرانی ، طراحی و سازماندهی می شوند به طوری که همراه با حصول اطمینان از به حداقل رسیدن وقوع حوادث و نیز به حداقل رسیدن عواقب این حوادث در صورت وقوع می باشد از جمله عوامل مهم به هنگام وقوع حوادث مذبور در راستای مدیریت بحران سنجش آسیب پذیری سیستم است که در مفهوم تعیین با برآورد میزان تاثیرپذیری سیستم مثلاً سیستم آب شهری از فشار و بحران و بازماندن سیستم از انجام وظیفه و مسئولیت خویش می باشد این سنجش مستلزم تعریف و تعیین مرزهای سیستم ، شناخت مولف های کلیدی و بحران و برآورد تاثیر حادثه فرضی طراحی شده و تعین حداقل انتظارات عمومی از سیستم در صورت بروز حادثه مفروض خواهد بود.

راه کارهای مقابله با بحران ( ایجاد فرصت ها )

در تعیین راهکار مقابله با بحران نخست به مقابله فیزیکی و غیر فیزیکی و سپس به تعاریف مقابله با بحران بلند مدت و کوتاه مدت پرداخته خواهد گرفت

مقابله فیزیکی و غیر فیزیکی

الف ) مقابله فیزیکی :

به هنگام بروز هرگونه حادثه یا بحرانی در سیستم آب شهری ابتدا باید تولید آب را متناسب با کمبود حاصله و همچنین نظلرت و کنترل فنی تاسیسات را مد نظر قرار داد انجام عملیات حفاری منابع جدید و تجهیز چاه ها و بهربرداری از منابع آب سطحی شامل قنوات و رودخانه ها و انتقال آب بیشتر از سد ها از جمله اقدامات بوده و در راستای کنترل شبکه ، متعادل نمودن فشار شبکه ،

اصلاح و باز سلزی شبکه تعمیر و مرمت تجهیزات آبرسانی و رسیدگی به موقع به حوادث نیز گذر از بحران راه که بحث تولید آب در دوران بلند مدت و بحث نظارت و کنترل در بحران کوتاه مدت کابرد دارد

مقابله با بحران(بلند مدت)

مدیریت تامین آب آشامیدنی :

منابع آب شیرین در دنیا از نظر کمی با محدودیت هایی روبه روست ابعاد این محدودیت ها با فعالیت های بشری در زمینه های کشاورزی ، صنعت و خدمات مورد تهید جدی قرار گرفته و روزبه روز محدود تر می گردد برای مقابله با ایت تهدید ها همه همساله بر تعداد رودخانه ها و سدها و منابعی که آب مطمئن و قابل برنامه ریزی شده ای را در اختیار قرار دهد افزوده می شود بدین منظور تا کنون بیش از 36 هزار سد بر روی رودخانه های مختلف ساخته شده است بخش قابل توجهی از این سدها برای مقاصد آب شرب احداث شده است سرمایه گذاری برروی 170 سد در سال در سراسر جهان نشان از عزم جزم مدیریت جهانی منابع آب برای کاستن از محدودیت های کم و کیفی و ایجاد فرصت مناسب برای مقابلهع با بحران است علاوه بر این تکنولوژی شیرین سازی آب شور دریاها راهکار دیگری برای مقابله با بحران است هر چند این تکنولوژی گران و پر هزینه است به طوری که هزینه هر متر مکعب آن تقریباً به دو دولار می رسد .

در سراسر جهان تا کنون 7500 کا خانه آب شیرین ایجاد شده که سالیانه قریب به 4/8 میلیارد متر مکعب آب شیرین از این طریق تولید می شود در حال حاضر از جمعیت 60 میلیون نفری کشور حدود 37 میلیون نفر در شهر ها زندگی می کنند و مصارف آب آشامیدنی آنها به 4 میلیارد متر مکعب می رسد در خارج از شهرها حدود 2/1 میلیارد متر مکعب آب مصرف می گردد بنابراین توجه مردم به هزینه های سنگین تولید آب و ارائه الگوی مصرف از فاکتورهای موثر مقابله آب کمبود آب در آینده معرفی می شود در این راستا برنامه ریزان صنعت آب باید به سه عامل تاثیر گذار در این مبحث توجه کافی مبذول نمایند :

- حفاظت آب و بهره برداری موثر از آن

- قیمت گذاری آب و دریافت هزینه ها

- سازماندهی مدیر ت کارآمد تولید و بهره برداری از منابع

-    نتیجتاً اینکه با افزایش جمعیت و افت منابع آب می بایست در تمام زمینه ها سرمایه گذاری توام با تکنولوژی و تجارت سودمند صورت گیرد .

مقابله با بحران (کوتاه مدت) :

مدیریت بحران و برنامه ریزی در شرایط اضطراری .

چنانچه گفته شد در بحرانهای کوتاه مدت که به دلیل فعالیت های انسانی و یا حوادث غیر مترقبه پدید می آید سیستم مقابله با آن از پیوستگی و ارتباط میان مجموعه متنوعی از اقدامات و تمهیدات مختلف شکل می گیرد . ارتباط بخشهای مرتبط را می توان به صورت لایه های مختلف معرفی کرد که عبارتند از

- هدایت و رهبری

-         اقدامات پیشگیرانه

-         اقدامات مقابله

-         نظامهای اطلاعاتی و ارتباطی

به طور کلی فرآیند مدیریت بحران را به دو بحث عمده باید تعریف کرد

لایه های اطلاعاتی

طرحهای عملیاتی

لایه های اطلاعاتی که شامل :

-         شناخت نیروی انسانی و مهارت لازم

-         مطالعه آسیب پذیری سیستم

-         مطالعه حوادث قبلی و عواقب آن

می باشد بیار حائز اهمیت می باشد این طرح قادر خواهد بود دامنه و حدود اتفاقات نیازهای فوری واطلاعات کلیدی حوادث را بررسی نماید در واقع به عنوان پشتیبانی سیستم در کمک به تصمیم گیری مدیریت بحران موثر واقع شود .

طرحهای عملیاتی :

پس از وقوع حادثه مهمترین وظیفه مدیران بحران هدایت برنامه عملیاتی  مقابله است چنین برنامه ای که توسط مدیریت بحران و با اتکا به طرحهای مطالعاتی تدوین می شود باید معرف ماموریتها و شیوه استفاده از منابع موجود برای تحقق ماموریت باشد بدیهی است تشریح نحوه استفاده از منابع ضرورتاً توصیف مسئولیت ها  و کارکرد هر یک از سطوح ، مدیریت ، سرپرستان ، سرکاران و ماموران اتفاقات می باشد که در جهت مقابله با بحران به کار آید

طبق تعاریف قبلی در زمینه بحرانهای کوتاه مدت اگر هر کدام از فاکتورهای موثر بحران را در نظر بگیریم بایستی راه کار مقابله با آن بسته به وضعیت اقلیمی جغرافیایی منطقه تعریف شود به طور کلی بافت برنامه عملیات مقابله به شرح ذیل است :

اگر شرط A حادثه شود عملیاتی که باید مدیر X و سر پرست Y و سرکار Z انجام دهند  چیست ؟

و یا اینکه در شرایط بحرانی با توجه به امکانات و منابع موجود چه کسی باید چه عملیاتی را رهبری و انجام دهد .

مهم اینکه در بروز بحران در شبکه های آبرسانی شهری اشراف کامل مدیر و سرپرستان به نقشه های موجود (نقشه بیلت)و ارتباط مناسب با شهرهای همجوار ، اطلاع از امکانات و منابع آنها از اهمیت بسزائی برخوردار است تشکیل هسته های مقابله با بحران با شرکت چند شهر در یک منطقه و آموزشهای لازم و مداوم راه کار کاربردی و اصولی در شرکتهای آب و فاضلاب خواهد بود .

مقابله غیر فیزیکی :

انجام فعالیتهای فرهنگی از طریق رادیو و تلویزیون و مطبوعات پخش بروشور و پوستر و همچنین جلب مشارکت مردمی از طریق تشویق و ترغیب آنها به مشارکت و اخطار قطع انشعابات پر مصرف و آشنایی مردم با مشکلات مرتبط با امر تامین و توزیع آب از جمله اقدامات بحث مذبور به شمار می آید

مدیران بحران و روابط عمومی

در یک تعریف روابط عمومی عبارتست از آیینه تمام نمای سازمان پل ارتباطی با مردم و هنر مردم داری روابط عمومی هنر تسخیر قلوب و برانگیختن حسن اعتماد عمومی نسبت به سازمانی است که روابط عمومی چشم و گوش امین و وجدان بیدار آن محسوب می شود و انسان و روابط عمومی موجودی است نه به اتکا حکم داری که با سلاح عشق به ایجاد ارتباط سازنده میان کسانی که تشنه برقراری ارتباط و مبادله حرکتها بر پایه حمایتهای مردمی است و جلب افکار عمومی به عنوان پایه اصلی هر حرکت محسوب می شود روابط عمومی می تواند در جریان روند توسعه اهداف و ضرورت ها را بیان کند در حین عملیات توسعه انگیز تلاش ها را افزایش دهد در نهایت عملکرد ها را ارزیابی و اثر بخشی را بالا ببرد و الگوی موفق و تجربه شده را به سایر قسمت ها ارائه کند در نظام روابط عمومی ها مدیریت اطلاعات روانشناسی مخاطب مهارت در رفتار اجتماعی صداقت در برخورد اجتناب از عصبیت و هیجان زدگی و تنوع در برخوردها و نیز

انعطاف در تشکیلات امری ضروری و حتمی است.

طبق تعاریف قبل بروز بحران در بخش آب و فاضلاب امری غیر قابل پیش بینی است و لذا نقش مردم در پیش گیری از بحران و آمادگی آنها در موقع وقوع بحران از اهمیت بالائی برخوردار است بنابراین وظیفه پیش آگاهی و ایجاد زمینه آموزشی و همچنین فراهم آوردن آمادگی لازم از وظایف مهم روابط عمومی هاست بصورتی که اگر مسائل شفاف و صادقانه به مردم منتقل گردد در کاهش اثرات و عواقب بحران بسیار کارساز خواهد بود و بنا به تاکیدات مکرر حضرت امام رضوان ا... تعالی علیه ارتباط صحیح و درست مسئولان با مردم و عرضه اخبار کارهای انجام شده به آنها باعث می شود تا تبلیغات سوء دشمن افکار عمومی را منحرف نکند از جمله اقداماتی که روابط عمومی می بایست قبل از وقوع بحران در زمینه صرفه جویی در مصرف آب و یا بعد از آن انجام دهد عبارتست از :

-    ارایه الگوی مصرف صرفه جویی در مصرف آب با همکاری آموزش و پرورش (از قبیل : سخرانی در مدارس ، انشاء نویسی دانش آموزان)

-         دعوت از شورای اسلامی ، مسئولین و مردم از تاسیسات آبرسانی .

-         برگزاری مسابقات نقاشی ، خطاطی ،مقاله نویسی ، پیام نویی و عکاسی  از طریق صدا و سیما و جراید کشور

-         انجام مصاحبه های رادیو ، تلویزیونی مسئولین

-         تهیه گزارشات و هشدارهای لازم در رسانه های کشور

-         همکاری مستمر مجریان صدا و سیما  در زمانهای بحران و قطع آب در برخی از مناطق قبل از اخبار و سریالهای پر بیننده

-         ارائه گزارشات و هشدارهای صرفه جویی در خطبه های نماز جمعه

-         راه اندازی واحد رسیدگی به شکایات مردمی و پاسخ گویی به مردم در کوتاهترین زمان ممکن

-    مقایسه آمار صرفه جویی آب برای مردم و جمله معروفی که (اگر هر نفری به جای ده سطل آب از نه سطل آب استفاده نماید به اندازه سد لتیان و ساخت یک سطح بزرگ اثر دارد)

-    تهیه هدایا ، اشانتیونبه افراد مختلف و درج شعار صرفه جویی بر روی هدایا مانند توپ ، یاداشتهای رو میزی ، سرسوئیچی ، تقویم و سررسید و ......

نظرات شما عزیزان:

نام :

آدرس ایمیل:

وب سایت/بلاگ :

متن پیام:

نظر خصوصی

 کد را وارد نمایید:

 

 

 

عکس شما

آپلود عکس دلخواه: